Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), bireylerin sosyal iletişim, davranış, ilgi alanları ve duyusal hassasiyetlerinde farklılıklar gösterdiği, nörogelişimsel bir bozukluktur. Her bireyde farklı şekillerde ve derecelerde görülür; bu nedenle “spektrum” olarak adlandırılır.
Otizm bir hastalık değil, farklı bir gelişim biçimidir. Doğru destek ve eğitimle otizmli bireyler potansiyellerini geliştirebilir ve topluma aktif şekilde katılabilir.
Otizmin Belirtileri Nelerdir?
Otizmin belirtileri genellikle 3 yaş öncesinde fark edilir. Ancak her çocukta farklı seviyelerde görülebilir.
Sosyal ve iletişimle ilgili belirtiler:
Göz teması kurmama
İsmi söylendiğinde tepki vermeme
Akranlarıyla oyun kurmada zorlanma
Jest ve mimikleri anlamakta güçlük
Konuşma gecikmesi veya konuşmama
Davranışsal belirtiler:
Tekrarlayıcı hareketler (el çırpma, sallanma vb.)
Rutinlere aşırı bağlılık
Belirli nesnelere yoğun ilgi
Duyusal hassasiyet (ses, ışık, dokunma gibi)
Unutulmamalıdır ki her otizmli çocuk aynı belirtileri göstermeyebilir.
Otizm Tanısı Nasıl Konur?
Otizm tanısı, yalnızca gözleme dayalı değil; uzmanlar tarafından yapılan kapsamlı değerlendirmelerle konur.
Tanı sürecinde:
Gelişimsel öykü alınır
Gözleme dayalı değerlendirme yapılır (örneğin: ADOS-2 gibi testlerle)
Dil, zeka ve davranış değerlendirmeleri uygulanabilir
Tanı, genellikle çocuk psikiyatristi, psikolog, çocuk nörologu gibi uzmanların ortak görüşüyle konur
Otizmde erken tanı çok önemlidir. Erken tanı alan çocuklar, bireyselleştirilmiş eğitim ve terapi programları ile sosyal, iletişimsel ve akademik becerilerini daha etkili şekilde geliştirebilir.
Otizmde Müdahale ve Destek
Otizm tanısı bir son değil, doğru destekle gelişimin başlangıcıdır.
Başlıca destek alanları:
Eğitsel destek (özel eğitim programları)
Dil ve konuşma terapisi
Davranışsal müdahaleler (örneğin ABA)
Duyusal entegrasyon çalışmaları
Aile danışmanlığı ve rehberliği
Her çocuğun ihtiyacı farklıdır. Bu nedenle bireyselleştirilmiş bir gelişim planı hazırlanması önemlidir.
Ne Zaman Uzmandan Destek Alınmalı?
Aşağıdaki belirtilerden bir veya birkaçını gözlemliyorsanız, bir uzmana başvurmanız faydalı olur:
Göz teması kurmuyor
Konuşma gecikmesi var
Oyunlara ilgi göstermiyor
Aynı davranışları tekrar tekrar yapıyor
Sosyal ortamlarda zorlanıyor
Sonuç Olarak
Otizm, erken fark edilip doğru destek verildiğinde çocukların yaşam kalitesini önemli ölçüde artıran bir durumdur. Çocuğunuzu olduğu gibi kabul etmek, gelişim sürecinde en güçlü adımdır. Uzman desteğiyle birlikte atılacak her adım, çocuğunuzun potansiyeline ulaşmasına katkı sağlar.